حفظ و نگهداری از داشته‌های هویتی هر شهر همچون بافت تاریخی در کنار ارائه خدمات مناسب ساکنان این مناطق امر مهمی است که بیش از هرچیز نیازمند عزم و هماهنگی همه نهادها و دستگاه‌ها است.
تاریخ انتشار :يکشنبه ۷ بهمن ۱۴۰۳ ساعت ۱۸:۵۲
کد مطلب : 19199
تصویر آن روزهای شهر قم از کوچه و بازاری که حرم مطهر فاطمه معصومه (س) مانند نگینی در برگرفته و رودخانه‌ای در میانه شهر ساخته شده بود که محور ارتباطات میان شهروندان و زیست شهری محسوب می‌شد. این روزها اما شهرسازی قم از مرکزیت حرم مطهر خارج شده، رودخانه به مسیری ترافیکی تبدیل شده، ساختار بازار در نقاطی از هم گسسته و شبکه معابر کارکردی متفاوت پیدا کرده‌اند اما هنوز بخش‌هایی از شهر بناهایی وجود دارند که می‌توان در آن‌ها ارزش‌های معماری و تاریخی یافت.
طی سال‌های گذشته و همزمان با توجه به توسعه گردشگری و حفظ میراث فرهنگی، بافت تاریخی شهر قم مورد توجه مسئولان استان و مدیریت شهری قم قرار گرفت.
بر اساس اعلام شورای عالی شهرسازی و معماری، از بین ۱۳ هزار هکتار محدوده شهری در قم، حدود ۳۱۵ هکتار به عنوان بافت تاریخی تعریف و مصوب شده است، اما به دلیل بعضی اختلاف نظرها و به نتیجه نرسیدن طرح‌های شهرسازی، این محدوده تاریخی همچنان بلاتکلیف مانده است.
مسئله اصلی این نقطه از قم حفظ و نگهداری مناطق دارای ارزش تاریخی در عین ارائه خدمات مورد نیاز به ساکنان آن است؛ تاریخ هفت هزارساله قم نیاز به توجه ویژه برای حفظ شدن دارد و در عین حال ساکنان این مناطق که شامل ۱۰ محله اصلی هسته مرکزی شهر می‌شوند.
برای دریافت خدماتی همچون خدمات امدادی، اورژانس و آتش‌نشانی نیازمند توجه ویژه هستند، همچنین بهسازی بعضی منازل در مناطق دارای بافت تاریخی نیازمند نگاه ویژه برای ایجاد انگیزه در ساکنان آن است.
ضوابط بافت تاریخی شهر قم اصلاح شود
این نکته مدنظر استاندار قم نیز هست. اکبر بهنام‌جو، استاندار قم نیز مسئله ضوابط سختگیرانه در بافت تاریخی شهر قم را یکی از دلایل عقب‌ماندگی محدوده مرکزی شهر قم معرفی می‌کند و تاکید دارد: استان قم از نظر تخت‌های اقامتی کمبود بسیار دارد در حالی که ضوابط بافت تاریخی امکان احداث مهمان‌پذیرها و هتل در منطقه مرکزی شهر قم را فراهم نمی‌کند.وی معتقد است باید با همفکری تمام مسئولان و کارشناسان این حوزه ضوابط بافت تاریخی به نحوی اصلاح شود که روند توسعه این بافت متوقف نشود و الزامات گردشگرپذیری در آن رعایت شود.
اهمیت توجه به رضایت ساکنان بافت تاریخی
در همین زمینه مجید متین‌فر، معاون شهرسازی و معماری شهرداری قم با بیان اینکه شهرداری خود را ملزم به حراست و حفظ و نگهداری آثار تاریخی قم می‌داند و در این راستا اقدامات خوبی صورت گرفته است، تاکید می‌کند: برخی می‌گویند هدف شهرداری این است که از بافت تاریخی یک بافت مسکونی ایجاد کند در حالی که به هیچ عنوان موضوعات آپارتمانی توسط شهرداری دنبال نمی‌شود و مردم تنها خواهان بهسازی ملکشان هستند.وی ادامه می‌دهد: در این بافت هرکسی بخواهد خانه‌اش را بازسازی یا بهسازی کند یک زیرزمین و همکف بدون هیچ عقب‌نشینی در اختیارش قرار می‌گیرد.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری قم با تاکید بر اینکه باید پای دل مردمی که در این بافت ساکن هستند نشست و احداث یک طبقه بالای همکف نیز مشکل مردم را حل می‌کند، تصریح می‌کند: می‌توان براساس شرایط بافت تاریخی مشوق‌هایی ایجاد و شرایط بافت را حفظ کرد تا مردمی که در حال زندگی در این شرایط هستند، وضعیت بهتری پیدا کنند.
با توجه به این نکات و طبق سخنان کارشناسان میراث فرهنگی استان قم، این اداره کل معتقد است که مردم را نباید در بعضی مناطق مجبور به تغییر بافت دو طبقه به یک زیرزمین و همکف کرد تا باید بتوانند همکف به همراه یک طبقه بسازند.
به دلیل اینکه ضوابط ابلاغ شده طبق قانون و مصوبه هیئت وزیران پیش می‌رود، اداره کل مسکن و شهرسازی موظف است طرح ویژه‌ای در این زمینه تهیه و موضوع را مجدد بررسی کند.
می‌توان در طرح ویژه می‌توان طبقات را نیز پیش‌بینی کرد، اگر این طرح مورد تصویب شورای عالی قرار گیرد، توسط میراث فرهنگی حمایت خواهد شد.
تهیه طرح ویژه تا تیرماه آینده
حسین زنجیرانی، مدیرکل مسکن و شهرسازی استان قم نیز می‌گوید: برنامه ویژه استان برای موضوع بافت تاریخی این است که مشاور مورد تأیید میراث فرهنگی برای تهیه طرح مدنظر میراث وارد کار شود و طی شش نتایج کار را به مراجع کشوری ارسال کند، بنابراین در طول یک ماه آینده فرایند انتخاب مشاور انجام می‌شود و تیر سال آینده این طرح روی میز استانداری است.بر این اساس، انتخاب مشاور به منظور تهیه طرح ویژه مدنظر اداره کل میراث فرهنگی در دستور کار اداره کل راه و شهرسازی استان قرار گرفته است تا در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ این طرح برای ارائه به مراجع کشوری در اختیار استانداری قم قرار گیرد.
به طور قطع بهره بردن از تجارب سایر شهرهای ایران برای حفظ و نگهداری بافت تاریخی و ایجاد بسترهای مناسب زندگی برای ساکنین این مناطق به پیشبرد این پروژه استانی کمک خواهد کرد؛ همانگونه که مسئولان مدیریت شهری اعلام کردند قم دومین قطب گردشگری کشور است و بسیاری از محلات و بافت‌های قدیمی این شهر احیا شده‌اند.
در شهر قم ۲۲ محور تاریخی وجود دارد که در ۱۷ محور بهسازی و کف سازی مناسب بافت تاریخی انجام و برای خانه‌های تاریخی نیز حریم در نظر گرفته شده است؛ تنها در سال ۱۴۰۲ تعداد ۱۸ پروژه شاخص بافت تاریخی در این شهر اجرا و شش کیلومتر از این مناطق تاریخی بهسازی شد.
بهسازی بافت تاریخی قم به طور قطع موجب ایجاد بسترهای لازم برای توسعه گردشگری چندمنظوره و افزایش جاذبه‌های تاریخی در بین زائران و گردشگران خواهد شد و می‌تواند در نهایت ضمن حفظ هویت تاریخی این شهر، به افزایش ماندگاری مسافران ورودی به قم منتهی شود.
بافت تاریخی از مهم‌ترین نقاط هدف در بازآفرینی شهری قم در کنار بافت فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی است که نیازمند عزم جدی همه نهادها برای به نتیجه رسیدن احیای این مناطق و توسعه خدمات به ساکنان آن محسوب می‌شود.
انتهای خبر/ https://qomefori.ir/vdci3zaz.t1a332bcct.html
qomefori.ir/vdci3zaz.t1a332bcct.html
تگ ها
