موضوع مهمی که همه شرکتکنندگان در همایش راهبـردهای تبیین پایداری اکوسیستم دریاچه نمک و کنترل گردوغبار بر آن تأکید داشتند، وحدت رویه در حفظ اکوسیستم دریاچه نمک است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فوری، حالوهوای خاکی چند ساله در قم خصوصاً در فصول گرم موجب شد که عدهای از محققان و دلسوزان محیطزیست در قم با برگزاری همایشی به عمق فاجعه و اتفاقی که در خطر استانهای مرکزی است، بپردازند.
در سالهای اخیر میزان گردوغبار در قم به حدی رسیده است که میتوان از آن با نام بارش خاک یادکرد، اتفاقی که در صورت عدم کنترل زندگی را فلات مرکزی غیرممکن خواهد کرد.
امروز سالن همایشهای مفید دانشگاه قم میزبان اولین همایش راهبـردهای تبیین پایداری اکوسیستم دریاچه نمک و کنترل گردوغبار بود که در آن آخرین وضعیت تهدیدهای تغییر اکوسیستم دریاچه نمک مورد بحثوبررسی قرار گرفت.
ارسال ۲۰۲ مقاله به دبیرخانه همایش
مسعود ترابی رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم در افتتاحیه این همایش به تغییرات آبوهوایی در کشور اشاره کرد و اظهار داشت: خشکشدن تالاب و ناپایداری آبوخاک اثراتی است که تغییرات آبوهوا در کشور به همراه داشته است.
وی افزود: پدیده گردوخاک که این روزها بسیاری از استانها را شامل شده است ناشی از دستبردن در طبیعت است که تنوع موجودات زنده را نیز تغییر داده است.
دبیر علمی همایش ملی تبیین راهبردهای اکوسیستم دریاچه نمک و کنترل گردوغبار به دریاچه نمک اشاره کرد و گفت: این دریاچه نقش بسزایی در حفظ اکوسیستم فلات مرکزی ایران دارد؛ اما نکته مهم این که هر گونه تغییری در آن ۲۰ درصد جمعیت کشور را تهدید میکند که باید همواره مورد توجه قرار بگیرد.
وی ادامه داد: ایجاد پایداری برای اکوسیستم در معرض خطر دریاچه نمک بسیار اهمیت دارد؛ توسعه پایدار آب، کشاورزی، اقتصادی، اجتماعی و محیطزیست این محدوده مهمترین نیازهای پیرامون آن است.
ترابی با بیان این که ۲۰۲ مقاله به دبیرخانه این همایش ملی ارسال شده، خاطرنشان کرد: بعد از بررسیهای صورتگرفته ۱۳۰ عنوان مقاله مورد پذیرش قرار گرفت.
تهدیدهای موجود شوخیبردار نیست
علی طهماسبی دبیر ستاد ملی مدیریت پدیده گردوغبار طی سخنانی در این همایش با اشاره به عمق فاجعهای که در حال رخدادن است، اظهار داشت: وضعیت منطقه سراجه در مجاورت دریاچه نمک به حد بحرانی رسیده است که نیازمند اقدامات فوری و اساسی است.
وی ادامه داد: در صورت اتخاذ تصمیمهای غلط ۲۰ میلیون نفر زیر بحران شدید گردوخاک قرار خواهند گرفت.
طهماسبی بیان داشت: دو نکته مهم و اساسی در این میان وجود دارد که باید مورد توجه ویژه باشد، نخست ارزیابی دقیق پیامدهای اکولوژیک و دوم جلوگیری از هرگونه تغییرات مخربی که امکان مقابله مؤثر با گردوغبار را سلب کند.
وی تصریح کرد: در مقطع کنونی دریاچه نمک منشأ گردوخاک نیست؛ اما بهرهبرداری غیراصولی و معدنی در این منطقه میتواند در آیندهای نهچندان آن را به منبع گردوخاک تبدیل کند.
دبیر ستاد ملی گردوغبار به افزایش روزهای گردوخاکی در قم اشاره کرد و گفت: قطع حقابههای طبیعی و مدیریت نادرست منابع آبی و بیابانزایی دو عامل اصلی در افزایش گردوخاک در قم است که باید اصلاحات اساسی در این دو زمینه صورت بگیرد.
وی راهحلهای موجود را مورد توجه قرارداد و افزود: اصلاح و عدم تکرار اشتباهات گذشته مانند سدسازیهای غیرکارشناسی، حفر چاههای غیرمجاز و پروژههای معدنی مخرب و احیای پوشش گیاهی و بازگرداندن حقابههای طبیعی اقداماتی که باید در دستور کار قرار بگیرد تا قم و تهران از بحران خروارها خاک خارج کرد.
کشورها درگیر بحران گردوخاک
بهزاد لایقی معاون توسعه پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات جوی سازمان هواشناسی کشور نیز طی سخنانی در این همایش اظهار داشت: تغییرات آبوهوایی و اقلیمی در این سالها و همچنین سالهای پیشرو موجب شده است که کشورهای منطقه با بحران گردوخاک روبرو شوند.
وی ادامه داد: اقلیم خشک و نیمهخشک منطقه، بیابانهای عمده، وزش باد شدید، خشکسالی و پوشش گیاهی و افزایش دما در کنار عوامل انسانی مانند سدسازی، انحراف رودخانهها، چرای دامها، گسترش شهرها ازجمله مهمترین عوامل گردوغبار در ایران و برخی کشورهای همجوار است.
لایقی تصریح کرد: همکاریهای ملی و منطقهای، ایجاد سامانه پایش و پیشبینی گردوغبار، ایجاد مرکز مطالعات هوا و اقلیم کشور در قم و تأسیس مرکز ملی گردوخاک در خوزستان از جمله این اقدامات بوده است.
وی عنوان کرد: سامانه پایش و هشدار گردوغبار با استفاده از هوش مصنوعی تا پایان سال جاری به بهرهبرداری میرسد که دادههای این سامانه و پیشبینی آن بسیار دقیقتر است.
در پایان باید گفت هر چند که قم بهعنوان متولی اصلی دریاچه نمک شناخته میشود؛ اما مدیریت وضعیت فعلی و جلوگیری از ایجاد بحران نیازمند همکاری فرااستانی و ملی است که در این میان سازمان محیطزیست نقش اساسی و مهمی دارد و در واقع باید میداندار این مهم باشد.